نور اهلبیت *علیهم السلام

 

 « نهج البلاغه» یا راه سخن رسا گفتن این ترکیب زیبا نامی است که سید شریف رضی رحمة الله علیه بر گردآورده ی خود از خطبه ها، نامه ها و گفتارهای کوتاه مولی امیرالمومنین علی ( ع) نهاده است.

 

در میان هزاران نام که مصنفان، مولفان و یا مترجمان حوزه ی مسلمانی بر کتابهای خود نهاده اند، هیچ نامی چون «نهج البلاغه»با محتوای کتاب منطبق نیست و می توان گفت این از عالم غیب بر دل روشن شریف رضی رحمةالله افاضه کرده است. که « راه سخن رسا گفتن را در این مجموعه باید یافت.»

 

آن که بخواهد عربی بنویسد یا به عربی سخن گوید و گفته وی پخته باشد و به جمال آراسته و لفظ آن سخته و از واژه نابجا پیراسته، باید در این مجموعه بنگرد و آن را بارها     بخواند، و فقره هایش را به کار برد تا ملکه بلاغت در گفته و یا نوشته او پدید گردد، و سخنش مورد قبول همگان افتد. چنان که گویندگان و مترسلان عرب از سده نخستین هجرت به بعد چنین کرده اند. عبدالحمیدبن یحیی عامری مقتول به سال 132 ه.ق کاتب مروان بن محمد آخرین خلیفه مروانی است. درباره او گفته اند هنر کتابت به عبدالمجید آغاز گردید. عبدالحمید گفته است: هفتاد خطبه از خطبه های اصلع را ازبر کردم و این خطیه ها در ذهن من پی در پی ( چون) چشمه ای جوشید.

 

و ابو عثمان جاحظ (م- 255 ه.ق) که او را امام ادب عربی شمرده اند و مسعودی وی را فصیح ترین نویسندگان سلف دانسته است پس از نوشتن این فقره از سخنان امام «قِیَمةُ کَلِّ امریءٍ ما یُحسِن »[i]

 

چنین نویسد: اگر از این کتاب جز همین جمله را نداشتیم، آن را شافی، کافی، بسنده و بی نیاز کننده می یافتیم. بلکه آن را فزون از کفایت و منتهی به غایت می دیدیم و نیکو ترین سخن آن است که اندک آن تو را از بسیار، بی نیاز سازد و معنی در ظاهرلفظ آن بود.

 

ابن نباته عبدالرحیم بن محمد بن اسماعیل( م- 374ه.ق) که از ادیبان به نام، و خطیبان مشهور عرب است و در حلب در عهد سیف الدوله منصب خطابت داشته است، گوید: از خطابه ها گنجی از بر کردم که هر چند از آن بردارم نمی کاهد، و افزون می شود و بیشتر آنچه از بر کردم یکصد فصل از موعظت های علی بن ابی طالب است.

 

زکی مبارک در کتاب « النثر الفنی» آنجا که از سبک ابواسحاق صابی(م- 380) سخن می گوید فقره ای از نوشته صابی را آورده و چنین نویسد: اگر ما این عبارت با همانند آن که شریف رضی از گفتار علی آورده برابر کنیم، می بینیم صابی و شریف رضی هر دو از یک آبشخور سیراب شده اند.

 

پژوهنده هر گاه خطبه ها و رساله های ادیبان عرب و بلکه شعرهای شاعران عربی زبان پس از اسلام را بررسی کند، خواهد دید کمتر شاعر و ادیبی است که معنیی را از سخنان علی (ع) نگرفته و یا گفته او را در نوشته و یا سروده خویش تضمین نکرده باشد.

---

کلمات کلیدی :