نور اهلبیت *علیهم السلام

این جنس انشاء سخن، فن کس یا کسانی نیست که بتوانند از راه تدریس و محاورت و تمرین و ممارست بر آن دست یابند، موهبتی است خاص که از خزانه علم الهی به نادره مردان جهان تفویض می گردد.

درباره نهج البلاغه و محتوای آن از دیر باز بحث ها شده و شرح ها و تفسیر ها به زبان های گوناگون بر این مجموعه نوشته اند، اما هر چه نوشته باشند و هرچه بنویسند باز هم حق این سخنان را نگزارده اند.

نهج البلاغه دائرة المعارفی از فرهنگ اسلامی است: خداشناسی، و جهان فرشتگان ، پیدایش عالم، طبیعت انسان، امتها و حکومت های نیکوکار و یا ستمباره اما نکته اصلی این است که در سراسر این سخنان، خواست امام تدریس علوم طبیعی و جانور شناسی یا فهماندن نکته های فلسفی و یا تاریخی نیست.

سخنان علی در طرح این گونه بحث ها هم چون قرآن کریم است که به زبان موعظت از هر پدیده محسوس یا معقولی نمونه ای روشن و قابل درک در پیش چشم شنونده قرار می دهد، سپس آرام آرام او را با خود به سر منزلی می برد که باید بدان برسد،به درگاه خدا و آستان پروردکار یکتا.

آنجا که سخن در خلقت آسمان و زمین و آفتاب و ماه و ستاره و کوههاست، به زبان اندرز یاد می دهد که آنچه آفریدگار به آفریدگان بخشیده خیر محض است، اما انسان ناسپاس حق این همه نعمت را نمی گزارد و از راه خدا به راه شیطان روی می آورد و بخشش الهی را در راه انگیختن شر و برپا کردن فتنه صرف می کند، و آنجا که تذکار داستان پیشینیان است، به حاضران تعلیم می دهد که روزگار آیینه عبرت است و گذشته را در آن توان دید اما عبرت گیرنده کی و چه کسی است؟ ببینید امتهای از میان رفته و در زیر خاک خفته چه کردند و چه دیدند کارنیک آنان را تقلید کنید و از ارتکاب کار زشتی که به نابودی آنان منتهی گشت بپرهیزید.

در خلال این اندرزها گاهی هم به اصحاب خود می نگرد و به حال و کردار آنان می اندیشد، ناگهان کوهی از اندوه و دریغ بر دل او فرود می آید و آن هنگامی است که دیده حقیقت بین را از مردمی که پای منبرش نشسته اند می گرداند، و به افقی دورتر می گشاید به روزگار محمد(ص) و یاران پاکدل او که با اعتقاد به خدا و روز رستاخیز نصرت دین را بر سود دنیای خود مقدم داشتند.

جهان عشق است دیگر زرق سازی          همه بازیست، الا عشق بازی

بی عشق جهان مباد که کانون زندگی از فروغ او گرم و روشن است و فشار طاقت فرسای حوادث با نوازش او مطبوع و آسان.

راستی اگر ما عاشق نبودیم،چگونه این عمر دور و دراز و خسته کننده را طی می کردیم و با چه حرارت کارخانه ما به کار می افتاد؟ برای که بر می خاستیم و برای که می نشستیم؟ آری قوت عشق با تحریک معنوی خود ما را به فعالیت و کوشش وا می دارد و دورا دور دست بر سر و روی ما می کشد. همین عشق، فقط عشق شمع محفل و انیس شبهای تار ماست.عشق مدار زندگانی و شیرازه کتاب امید و آرزوست؛ جاوید باد عشق به هر که و هر چه علاقه گیرد.

سجع در کلام امیر مومنان (ع)

پیش از پرداختن به نمونه های سجع در کلام امام علی(ع) معنی لغوی و اصطلاحی سجع را در کتب معانی بیان یاد آور می شویم:

« سجع در لغت به معنی بانگ کردن قمری و یا کبوتر و یا نالیدن شتر است و در اصطلاح بدیع عبارت است از توافق دو فاصله از نثر بر حرف آخر و مراد از فواصل، کلماتی است که در مقاطع عبارت و آخر فقرات، واقع شده باشد؛ اسکافی گوید سجع در نثر مانند قافیه است در شعر؛ بنابر این، سجع، مختص به نثر است.

کلمات کلیدی :